Wraz z rozwojem świata technologii, rośnie zapotrzebowanie na budowanie świadomych oraz efektywnych doświadczeń użytkownika (UX) i interfejsów użytkownika (UI) w zakresie cyberbezpieczeństwa. Tworzenie rozwiązań, które są funkcjonalne, maksymalizują bezpieczeństwo, dbają o niezawodność i są łatwe w użyciu, jest konieczne dla firm dbających o ludzkie bezpieczeństwo, sieci oraz dane. Dzięki świadomości w jaki sposób można wykorzystać UX/UI w cyberbezpieczeństwie, zespoły deweloperskie mogą tworzyć solidniejsze rozwiązania, które zapewniają użytkownikom końcowym lepsze wrażenia. Bezpieczeństwo w przestrzeni cyber to zbiór technik, procesów i praktyk stosowanych w celu ochrony sieci, urządzeń i danych przed atakami, uszkodzeniem, dostępem. Dlatego aby zmaksymalizować ochronę, tworzone rozwiązania informatyczne służące do monitoringu, wykrywania i obsługi ataków, powinny być zgodne z dobrymi praktykami, heurystykami oraz pryncypiami projektowania doświadczeń użytkownika.
Podczas projektowania aplikacji związanych z cyberbezpieczeństwem, istnieje kilka kluczowych elementów, o których zawsze należy pamiętać: testy użyteczności, zgodność z zasadami dostępności, pętle sprzężenia zwrotnego, spójność pomiędzy platformami, skalowalność i możliwość adaptacji w miarę zmian i ulepszeń technologicznych, łatwość uczenia się i szybkiego wprowadzania nowych użytkowników, bez dezorientacji co do funkcjonalności i celowych działań, których potrzebują itp. Wszystkie te czynniki powinny zapewnić, że produkt spełni wymagania, a jednocześnie będzie bezpieczny.
Doświadczenia / interfejsy użytkownika (ang. UX/UI) koncentrują się na tym, aby zapewnić użytkownikowi intuicyjny i efektywny sposób interakcji z cyfrowymi produktami oraz usługami. Obejmują one wszystko, począwszy od wyglądu systemu po jego pierwszym załadowaniu, aż po sposób w jaki użytkownicy poruszają się po menu lub realizują zadania w całej aplikacji. UI/UX traktuje o tym, w jaki sposób sprawić, aby system ułatwiał/automatyzował zadania, które użytkownik ma do zrealizowania. Określa sposób w jaki dane zadanie może zostać zrealizowane w systemie, jak system komunikuje się z użytkownikiem końcowym, jakiego języka używa oraz definiuje jakie emocje towarzyszą mu podczas korzystania. Aby tworzony system realizował zadania użytkownika w sposób użyteczny, prosty i bezpieczny oraz aby odniósł sukces, UI/UX powinniśmy wziąć pod uwagę na każdym etapie procesu wytwórczego.
Czym właściwie są doświadczenia użytkownika?
Na drodze do podejmowania odpowiedzialnych decyzji projektowych, jest zrozumienie w jaki sposób ludzki umysł jest podatny na technologię perswazyjną i zachowanie.
Doświadczenie użytkownika (UX) oraz interfejs użytkownika (UI), to dwa istotne elementy składające się na udany produkt. Oba są niezwykle ważne z perspektywy ogólnego odbioru firmy oraz jej produktów. Obejmują one wszystkie aspekty dotyczące interakcji użytkownika końcowego z firmą, jej usługami i produktami. Dotykają tematów związanych ze sposobem w jaki użytkownicy korzystają z rozwiązań, jak wchodzą z nimi w interakcję oraz jak te doświadczenia postrzegają. UX koncentruje się na ogólnych doświadczeniach dostarczanych wszystkim użytkownikom produktu, podczas gdy UI skupia się na jego projekcie wizualnym i interakcjach. UI oraz UX są dwoma odrębnymi dyscyplinami, ale mocno się pokrywają. Obie są niezbędne do stworzenia spójnego i udanego produktu, który buduje niejawne zaufanie oraz zrozumienie użytkownika poprzez czytelny i prosty interfejs. UX polega na zrozumieniu zachowań użytkowników i tworzeniu doświadczeń, które spełniają ich potrzeby, podczas gdy UI polega na tworzeniu atrakcyjnego wizualnie i w użyciu interfejsu. Projektanci doświadczeń (ang. UX designers), opierają się o metodę Myślenia Projektowego (ang. Design Thinking), w którym na samym początku skupiają się na projektowaniu zorientowanym na użytkownika (ang. UCD – User Centered Design), zrozumieniu jego potrzeb, bolączek i problemów. Korzystając z różnych metod badawczych, warsztatów i metodologii, identyfikują wymagania i przedstawiają możliwości rozwiązania. Skupiają się na podróżach użytkownika i ogólnym doświadczeniu, podczas gdy projektanci UI koncentrują się na projekcie wizualnym i sposobie interakcji użytkownika z produktem.
Design System oraz estetyka
Aby budować poczucie bezpieczeństwa, należy w każdym miejscu styku (ang. Touchpoint) między użytkownikiem a systemem, zadbać o to aby produkt był zgodny z głosem marki i budził zaufanie. Wygląd systemu, jego konsystencja, wpływają na wiarygodność, która przekłada się na zaufanie. Użytkownicy postrzegają estetycznie atrakcyjny projekt jako bardziej dostępny, wywołujący pozytywne reakcje i zwiększający wyrozumiałość dla potencjalnie drobnych problemów z użytecznością. Tworząc produkty cyfrowe, które oparte są na Systemach Projektowych (ang. Design System) operujemy na zbiorach ustalonych zasad, reguł, praktyk, wytycznych, instrukcji, rekomendacji, gotowych bibliotek czy definicji wzorców projektowych. Budowanie produktów usystematyzowanych i dostarczanie rozwiązań konsystentnych, zwiększa rozpoznawalność marki, buduje spójność wizualną i zwiększa satysfakcję korzystania z systemu. Czego wynikiem jest odebranie produktu jako przewidywanego oraz bezpiecznego.
Budowanie użytecznych rozwiązań
Budowanie bezpiecznych produktów to nie tylko kwestia estetyki czy spójności wszystkich komponentów wizualnych systemu. Ważne jest nie tylko rozważenie estetyki, ale także zwrócenie uwagi na aspekty użyteczności. Dlaczego? Ponieważ jeśli coś nie jest łatwo zrozumiałe, ludzie nie będą z tego korzystać, niezależnie od tego jak dobrze wygląda. Posiadanie dobrze przemyślanej architektury informacji, hierarchii struktury wszystkich komponentów systemu, znacznie zwiększa szanse na sukces, ponieważ użytkownicy potrafią szybko odnaleźć odpowiednią zawartość bez większego wysiłku z ich strony. Co wpływa na afordancję (ang. affordance), poprawia ogólny poziom zadowolenia z użytkowania samego produktu, prowadząc ostatecznie do zwiększenia liczby konwersji i zmniejszenia poziomu zakłopotania.
Intuicyjne treści oraz przekaz
W przypadku systemów związanych z cyberbezpieczeństwem, z których korzystają zarówno klienci biznesowi jak i specjaliści do spraw sieci – którzy zarządzają, monitorują, raportują oraz rozwiązują problemy – język komunikatów wyświetlanych przez system powinien być spójny. Posiadanie klarownej komunikacji oraz czytelnej architektury informacji, znacząco wpływa na użyteczność produktu. Pisanie UX (ang. UX writing) w przeciwieństwie do copywritingu, ceni obiektywizm, używanie prostych terminów i przekazywanie bezpośrednich komunikatów. Podobnie jest w branży cyberbezpieczeństwa. Tu też mamy specjalistyczny język, pewne skróty myślowe, branżową terminologię. Używanie wspólnego słownictwa dla wszystkich zaangażowanych w projekt – od ekspertów dziedzinowych po interesariuszy, kierowników projektów i programistów – jest nadrzędne. Stosowanie prostego języka redukuje nieporozumienia podczas komunikacji, które mogłyby prowadzić do kosztownych błędów, zwłaszcza gdy mamy do czynienia z wrażliwymi tematami, takimi jak cyberbezpieczeństwo, gdzie małe błędy mogą powodować ogromne konsekwencje zarówno finansowe, jak i reputacyjne dla zaangażowanych firm.
Etyka UX oraz wzorce projektowe
Tworząc i rozwijając rozwiązania, powinniśmy starać się budować poczucie ufności poprzez wykorzystywanie wzorców, które uznawane są za etyczne przez wyznaczone standardy. W przypadku systemów związanych z obroną przed atakami, szybkość reakcji ma ogromne znaczenie. Osoby obsługujące system 24/7, obserwują monitory i korzystają z interfejsów graficznych, które muszą być na najwyższym poziomie. W cyberbezpieczeństwie, gdzie czas reakcji i skupienie osoby monitorującej zdarzenia, są kluczowe, pojawiające się ciągle powiadomienia, mogą odciągnąć uwagę osoby monitorującej, co może skończyć się błędem. Przyjmijmy, że nasz produkt ma powiadomienia, które mają za zadanie przykuć natychmiastowo uwagę użytkownika (dać natychmiastową informację zwrotną) i poinformować o zaistniałej zmianie w systemie. “Bombardując” ciągłymi powiadomieniami, odrywamy uwagę tej osoby od nadzorowania ważniejszych zdarzeń (np. alarmów). Czas reakcji i skupienie osoby, mogą być decydującymi czynnikami wpływającym na realizację obrony przed atakiem, a pojawiające się ciągłe powiadomienia, mogą rozpraszać tę uwagę, bądź zacząć irytować. Poprzez iteracyjną pracę, ciągłe obserwowanie środowiska, warunków pracy i słuchanie użytkowników, możemy uzyskać informacje o zaistniałych problemach. Następnie możemy przedstawić propozycję rozwiązania, zbadać ją i dostosować do zaistniałej potrzeby.
Jednym z praw UX jest prawo Hicka (ang. Hick’s law), które mówi o tym, że czas potrzebny na podjęcie decyzji wzrasta wraz z liczbą i złożonością dostępnych akcji. W cyberbezpieczeństwie systemy do obsługi cyberataków, gdzie czas reakcji decyduje o wydłużeniu czasu potrzebnego na podjęcie decyzji, powinny mieć minimalną liczbę opcji. Aby zmniejszyć obciążenie poznawcze czy przytłoczenie użytkownika, redukujemy złożone czynności do mniejszej ilości kroków, a zalecane opcje wyróżniamy.
Proces ciągłego odkrywania
Jednym ze sposobów zapewnienia skuteczności UX i UI jest proces ciągłego odkrywania (ang. cointinuous discovery), ciągłego dostosowywania się do potrzeb. Polega on na nieustannym badaniu, testowaniu i udoskonalaniu produktu, na podstawie informacji zwrotnych od użytkowników oraz na bazie analiz. Proces ciągłego odkrywania pomaga zapewnić, że dostarczane przez zespół wytwórczy rozwiązania i design produktu, są skuteczne i łatwe w użyciu. Ciągłe odkrywanie pozwala również na wprowadzanie zmian w czasie rzeczywistym, szybko dostosowując się do potrzeb i opinii użytkowników. Łącząc UX i UI z ciągłym odkrywaniem, można stworzyć udany produkt, który pokochają użytkownicy. Fundamentem kreowania zorientowanych na człowieka wrażeń użytkownika, są badania z dziedziny psychologii behawioralnej i poznawczej. Ciągłe nasłuchiwanie i zbieranie informacji od użytkowników oraz weryfikowanie hipotez dotyczących rozwiązań, pozwala dokładniej poznawać potrzeby użytkowników i wymagania stawiane przez rynek. Co zbliża nas do stworzenia rozwiązań, które faktycznie stają się bezpieczne, ponieważ obejmują wszystkie aspekty interakcji użytkownika końcowego z firmą, jej usługami i produktami. Łącząc proces ciągłego odkrywania UX/UI, ze skutecznymi środkami cyberbezpieczeństwa, możemy tworzyć udane produkty, które rozwiązują problemy użytkowników w sposób bezkonkurencyjny.
Tworzenie bezpiecznych i jednocześnie łatwych w użyciu rozwiązań programistycznych, wymaga dokładnego rozważenia kwestii doświadczenia użytkownika (UX) i interfejsu użytkownika (UI). Poprzez zrozumienie najlepszych praktyk w zakresie tych dwóch obszarów, w połączeniu z dokładnym planowaniem z wyprzedzeniem podczas wszystkich faz cyklu życia produktu, jesteśmy w stanie zmaksymalizować wydajność i zminimalizować ryzyko związane z tworzeniem solidnych systemów zdolnych do obrony przed złośliwymi atakami, zabezpieczając z powodzeniem cenne zasoby danych przechowywanych w sieci. Jedną z najważniejszych wartości jest dbanie o bezpieczeństwo, dlatego dostarczając rozwiązania, miejmy świadomość że z władzą, łączy się odpowiedzialność. Pozostając transparentnym, dążmy do tego, aby cyberbezpieczeństwo było proste oraz dostępne dla każdego.
