W ostatnich latach zobrazowania satelitarne oraz ich analiza stały się narzędziem, które rewolucjonizuje pracę i planowanie przestrzenne jednostek samorządu terytorialnego (JST). Obecnie dzięki dynamicznemu rozwojowi technologii kosmicznych, możemy pozyskać wysokorozdzielcze zdjęcia naszej planety z orbity okołoziemskiej. Powszechny dostęp do zobrazowań i ich przystępna cena, nie są już czynnikiem zaporowym dla JST. To niezwykłe, jak zobrazowania satelitarne mogą pomóc JST w realizacji ich codziennych zadań oraz wspomóc rozwój lokalnych społeczności.
Jednym z bardziej aktualnych zagadnień związanych z klimatem i środowiskiem, a dotyczącym JST, są tzw. miejskie wyspy ciepła (MWC). Jest to najbardziej charakterystyczna cecha klimatu miejskiego. Termin ten określa obszar zurbanizowany, który charakteryzuje się wyższą temperaturą niż sąsiadujące obszary przyległe. Wyższa temperatura spowodowana jest działalnością człowieka, tj. znaczną koncentracją budynków, dróg asfaltowych i innych powierzchni pochłaniających więcej promieniowania słonecznego. Wprowadzenie okresowego monitoringu terenów zurbanizowanych, umożliwia zlokalizowanie MCW oraz podjęcie środków zaradczych, tj. zwiększenia liczby obszarów zielonych, wdrożenia rozsądnego planowania przestrzennego, które zwiększy cyrkulację powietrza, czy też promowanie wykorzystania materiałów budowlanych mających wysoki współczynnik odbicia promieni słonecznych.
Podjęcie walki z MWC przekłada się w dłuższej perspektywie m.in. na zdrowie lokalnej społeczności, zwiększenie oszczędności za energię elektryczną wykorzystywaną przez klimatyzację i oszczędności na wodzie wykorzystywanej w kurtynach wodnych.
Kolejnym aspektem wpływającym na funkcjonowanie JST, jest zastosowanie zobrazowań satelitarnych przez wydziały podatkowe w korelacji z bazami danych przestrzennych, tj. Ewidencji Gruntów i Budynków (EGiB). Pozyskane dane obrazowe wykorzystywane są w celu bieżącego monitoringu i weryfikacji podatku od nieruchomości lub przybliżone określenie podatku retencyjnego. Ponadto zdjęcia umożliwiają zidentyfikowanie obszarów wykorzystywanych na potrzeby działalności gospodarczej, które nie zostały zgłoszone do opodatkowania, co zapewni dodatkowe wpływy do budżetu JST.
Warto również wspomnieć o możliwości zastosowania danych satelitarnych oraz systematów informacji geograficznej w kontekście reformy planowania przestrzennego, ujętej w ustawie z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Wykorzystanie zobrazowań może wesprzeć pracę wydziałów planistycznych
i urbanistycznych w sporządzeniu planów miejscowych i ogólnych. Ich umiejętne wykorzystanie dla planów miejscowych, umożliwi szybkie obleczenie powierzchni biologicznie czynnych, obszarów zabudowanych niezbędnych do wyliczania wskaźnika zagospodarowania terenu, tj.:
- maksymalny udział powierzchni zabudowy,
- minimalny udział powierzchni biologicznie czynnej,
- wskaźnik liczby miejsc do parkowania.
Kolejnym aspektem wykorzystania zobrazowań w kontekście wprowadzonej reformy, jest monitorowanie ich zgodności z planami ogólnymi i miejscowymi. Zobrazowania satelitarne pozwalają na bieżąco weryfikować aktualny rozwój przestrzenny gminy i jego zgodność z wytycznymi. Wszelkie zmiany w użytkowaniu, tj. nielegalna budowa czy wszelkie autoryzowane zmiany, przekształcenia terenów zielonych, są szybko wykrywane i porównywane z zatwierdzonym planem.
Zobrazowania satelitarne są rewolucyjnym rozwiązaniem dla JST. Dostarczają dokładnych i aktualnych danych umożliwiających lepsze planowanie przestrzenne, monitoring sytuacji w gminie i zarządzanie posiadanymi zasobami. Dzięki zastosowaniu technologii, jednostki samorządu terytorialnego mogą efektywniej realizować powierzone im zadania, przyczynić się do osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju i poprawić jakość życia lokalnych społeczności. Dokładana analiza zobrazowań satelitarnych gminy, jest swego rodzaju diagnozą wskazującą miejsca, które wymagają uwagi władz JST. Dodatkowo może to też pozytywne wpłynąć na ich sytuację ekonomiczną.
